Ορισμός της εσωτερικής διακόσμησης
Ως εσωτερική διακόσμηση χαρακτηρίζεται η διευθέτηση ενός εσωτερικού χώρου με τον συνδυασμό υλικών, χρωμάτων και φωτισμού, προς εξυπηρέτηση ενός ορισμένου τύπου ζωής (ιδιωτικής, επαγγελματικής ή δημόσιας) και σύμφωνα με τεχνικές μεθόδους και αισθητικούς κανόνες.
Άσχετα με τις προτιμήσεις και την εποχή μας, η εσωτερική διακόσμηση ενός χώρου δεν γίνεται να αναλυθεί ως μεμονωμένο φαινόμενο. Στην ζωή κάθε ανθρώπου υπάρχει συγκεκριμένη σειρά, ένα μοτίβο προσωπικής έκφρασης και κοινωνικής υπόστασης στο οποίο ζούμε είτε ως άτομα, είτε ως ομάδα. Ακόμη και οι επαγγελματικοί χώροι παρουσιάζουν, με τον ρυθμό τους, μια ενδεικτική εικόνα, στα μαγαζιά μόδας γίνεται κατάχρηση χρωμάτων και πλαστικού, ενώ σε τεχνικά και πολιτικά γραφεία επικρατεί η παγερή επισημότητα του μαρμάρου και του χάλυβα. Η κατοικία, «περίβλημα του ανθρώπου», έχει να παίξει διπλό ρόλο, προστασία από το εξωτερικό περιβάλλον και κοινωνική παρουσίαση στα μάτια των άλλων. Η χρήση αυτή του διακόσμου από τον άνθρωπο, ως ένδειξη της κοινωνικής του θέσης υπήρχε ανέκαθεν.
Στην ανθρώπινη ιστορία, μονάρχες και ισχυροί του κόσμου το απέδειξαν κατά την διαδρομή της ιστορίας, με την μεγαλοπρεπή πολυτέλεια των ανακτόρων τους. Επί ολόκληρους αιώνες, η αυλή υπαγόρευε τον συρμό, στον τομέα αυτό, συρμό ακολουθούσε η αριστοκρατία και η πλούσια εμπορική αστική τάξη. Η τελευταία, που πήρε στα χέρια της τα μέσα παραγωγής με την βιομηχανική επανάσταση του 19ου αιώνα, επηρέασε με τη σειρά της, την επίπλωση, αντί για την καλλιτεχνική αρτιότητα επικράτησε η επιδίωξη της άνεσης. Ακόμη όμως και εκεί που καταλύθηκε η μοναρχία, οι ρυθμοί της συνεχίστηκαν σε μια εκφυλισμένη και νόθα μορφή. Η αγάπη για το παλιό έπιπλο ξεκινάει από μια αντίληψη που στο σύνολο της έχει μείνει πολύ συντηρητική, και από κάποια τάση για την οποία η αγορά ενός επίπλου είναι συμφέρουσα επένδυση.
Μοντέρνος διάκοσμος σε φωτογραφία του 1961. (Πηγή: Schoner Wohnen).
Η άκαμπτη εθιμοτυπία των δεξιώσεων του παλιού καιρού έχει σήμερα δώσει την θέση της στην απλότητα, το σαλόνι «Λουδοβίκος ΙΣΤ΄» με τα επίχρυσα έπιπλα του έχει παραμεριστεί από το μοντέρνο καθιστικό (Living room), με τις γωνίες του για φαγητό και ανάπαυση. Το καθιστικό σήμερα έχει γίνει πιο ευχάριστο στο μάτι, ποικιλία υλικών, υφών και χρωμάτων, το εντάσσουν σε χώρο διαβίωσης που αποσκοπεί να διευκολύνει στη δουλειά της την νοικοκυρά, γιατί «σήμερα δεν δεξιωνόμαστε πια, δεχόμαστε επισκέψεις» (Ι. Εμπέρ). Η κατανομή του εσωτερικού χώρου εξακολουθεί ωστόσο να αντικατοπτρίζει ένα παραδοσιακό όραμα, κατά το οποίο η οικογένεια είναι ένα σύνολο.
Ο διάκοσμος επηρεάζεται άμεσα από τον τρόπο ζωής του ανθρώπου και ο τρόπος ζωής επηρεάζεται με την σειρά του από το κλίμα. Συνεπώς, όσο το κλίμα είναι τραχύτερο, τόσο μεγαλύτερη σημασία παίρνει η κατοικία: η γωνία με το τζάκι, η μοκέτα και οι βαριές κουρτίνες τονίζουν τη «ζεστασιά» των εσωτερικών χώρων της βόρειας Ευρώπης, ενώ το μάρμαρο, τα ελαφριά υφάσματα και οι μεγάλες τζαμαρίες εναρμονίζονται με το φώς των μεσογειακών χωρών.
Εσωτερική διακόσμηση καθιστικού σε φωτογραφία του 1958 (Πηγή: Das Haus)
Η ιστορική πραγματικότητα, άλλοτε καλλιτεχνική αίσθηση και άλλοτε απλό φαινόμενο μόδας, είναι και αυτή ένας από τους παράγοντες που υπαγορεύουν την μορφή του εσωτερικού διακόσμου. Με την ανακάλυψη της Πομπηίας τον 18ο αιώνα και με την εκστρατεία της Αιγύπτου, στα χρόνια του Διευθυντηρίου, αναβίωσαν οι αρχαίοι ρυθμοί στην Γαλλία και την Ευρώπη. Η αρχαιότητα άλλωστε, ήταν η πηγή από την οποία άντλησαν την έμπνευσή τους οι πιο διαφορετικοί τύποι διακόσμου, οι ρυθμοί Αναγέννησης και Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ χαρακτηρίζονται από μια λεπταίσθητη κομψότητα, ενώ ο ρυθμός της Πρώτης Αυτοκρατορίας εκφράζει την κλίση προς τη στομφώδη μεγαλοπρέπεια. Οι εδαφικές κατακτήσεις έφεραν κάποια επιμιξία ρυθμών και επιτάχυναν την επίδραση μέγιστης σημασίας ρευμάτων (λόγου χάρη με τις εκστρατείες της Ιταλίας σημειώνεται παράταση της αναγεννησιακής διακόσμησης εσωτερικών χώρων).
Eσωτερική διακόσμηση στο μέλλον, όπως το φαντάζονταν οι άνθρωποι το 1960.
Σήμερα, η διαστημική περιπέτεια έδωσε αφορμή να εμφανιστούν μια σειρά καμπύλα καθίσματα, επηρεασμένα, λίγο πολύ από τον θαλαμίσκο των διαστημοπλοίων. Τα καθίσματα της τηλεόρασης και του κινηματογράφου αντιγράφουν, στο θέμα της άνεσης, τα καθίσματα των αεροπλάνων. Η άνεση άλλωστε είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της επίπλωσης μας.
Η ιστορία της εσωτερικής διακόσμησης συνδέεται αναπόσπαστα με την ιστορία της Τέχνης, επίδραση της γοτθικής αρχιτεκτονικής στην επίπλωση, της μαυριτανικής τέχνης στον ισπανικό διάκοσμο, της ολλανδικής ζωγραφικής του 16ου και 17ου αιώνα στις ταπισερί. Και για να έρθουμε σε κοντινότερους χρόνους, το Αρ Νουβώ ανέπτυξε έναν περίπλοκο και λυγερό διάκοσμο, ο κυβισμός φόρτωσε την επίπλωση με τους οξύληκτους όγκους του, η ποπ-αρτ έφερε στους τοίχους μας τη διακόσμηση με κινούμενα σχέδια και οι αφηρημένες φόρμες της σύγχρονης επίπλωσης κατάγονται άμεσα ή έμμεσα από τους πίνακες του Β. Καντίσκυ, αποδεικνύοντας «τελικά ένα κοινό τρόπο προσέγγισης των προβλημάτων της μορφής» (Έρβιν Σαίφερ).