Σχεδιασμός κουζίνας με λειτουργικότητα και αισθητική

 

Η κουζίνα είναι ο χώρος που περνά η νοικοκυρά αρκετές ώρες της ημέρας. Το ίδιο ισχύει και για την υπόλοιπη οικογένεια, καθώς εκτός από το καθημερινό γεύμα, ο χώρος αυτός μπορεί να λειτουργήσει και ως ένας δευτερεύοντας χώρος «καθημερινού», αναλόγως βέβαια και τη θέση της στη διάταξη της κατοικίας, το μέγεθός της κτλ.

Καθώς το γεύμα αποτελεί μια «ιερή» στιγμή για την οικογένεια, άποψή μας είναι ότι ο χώρος της κουζίνας θα πρέπει να δύναται με τον κατάλληλο σχεδιασμό να προσφέρει την απαιτούμενη άνεση ώστε η οικογένεια όχι μόνο να γευματίσει, αλλά και να παραμείνει για μια στιγμή συνεύρεσης, συζήτησης, συναναστροφής με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ή να είναι ακόμα και ο χώρος του «παιχνιδιού» όπου τα παιδιά θα συμμετέχουν στην παραγωγή του φαγητού, το στρώσιμο του τραπεζιού κτλ. Ο χώρος της κουζίνας λειτουργεί δηλαδή ως κάτι περισσότερο από την απλή βιολογική ανάγκη της τροφής, και παίζει έναν αρκετά σημαντικό ρόλο στην καθημερινή μας ζωή.

Αυτή η λειτουργία προφανώς καλύπτεται καλύτερα από μια ευρύχωρη κουζίνα πιθανώς με τραπεζαρία και καθιστικό, αλλά με τον κατάλληλο σχεδιασμό ακόμα και οι μικρότεροι χώροι μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα της οικογενειακής συνάντησης.

 

 

Σε αυτό το σημείο έρχεται η έννοια της λειτουργικότητας και του ορθολογικού σχεδιασμού. Σημασία δεν έχει να «μπουκώσουμε» το χώρο με πολλές χρήσεις, αλλά να κατορθώσουμε μέσα από έξυπνες λύσεις και σωστή χωροθέτηση να μπορούν να ικανοποιηθούν με επάρκεια όλες οι επιθυμητές λειτουργίες.

Η αισθητική είναι το επόμενο στάδιο. Αφότου βρεθεί η λειτουργική επίλυση του χώρου, αυτή συνδυάζεται με την αισθητική επίλυση των σχημάτων και των επιφανειών.

Δεν χρειάζεται να κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά στην αναγκαιότητα της καλής αισθητικής του χώρου της κουζίνας μας, καθώς είτε πρόκειται για ανοιχτή είτε για κλειστή κουζίνα ο καλοσχεδιασμένος χώρος με υλικά της αρεσκείας μας θα κάνουν πιο ευχάριστη την παραμονή μας αλλά και θα ικανοποιήσουν την (θεμιτή) ανάγκη μας για «αυτοπροβολή» στους επισκέπτες μας.

Μερικές σκέψεις από εμάς για το σχεδιασμό μιας κουζίνας:

1. Εργονομικός σχεδιασμός

 

Παρότι η κάτοψη του χώρου είναι πολλές φορές αρκετά δεσμευτική ως προς το χώρο που μπορούν να καταλαμβάνουν οι πάγκοι και τα ερμάρια, ο προσεγμένος σχεδιασμός με έμφαση στις λεπτομέρειες είναι καθοριστικής σημασίας για τη βέλτιστη εκμετάλλευση του χώρου. Σημαντική είναι η λεπτομερής καταγραφή των ‘ιδιαίτερων» αναγκών μιας οικογένειας με στόχο τον προσαρμοσμένο σχεδιασμό στις συγκεκριμένες καθημερινές συνήθειες του χρήστη.

Σαφώς υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά και κανόνες ως προς τη γενική λειτουργία του χώρου της κουζίνας, όμως αναλόγως εάν π.χ. προορίζεται για εξοχική ή κύρια κατοικία, από πόσα άτομα αποτελείται η οικογένεια, ποιες είναι οι λειτουργικές ανάγκες της οικογένειας, πώς διαμορφώνεται η καθημερινότητά της κτλ είναι παράγοντες που επηρεάζουν το σχεδιασμό.

Μετά τη συγκέντρωση όλων αυτών των πληροφοριών και τη σωστή αποτύπωση του χώρου ξεκινά ο σχεδιασμός.

 

2. Το «τρίγωνο της νοικοκυράς»

 

Τα κύρια σημεία στάσης και λειτουργίας στην κουζίνα, που αποτελούν το λεγόμενο «τρίγωνο» της νοικοκυράς είναι το τρίπτυχο εστία-νεροχύτης-ψυγείο. Πρώτιστη σημασία στη σωστή λειτουργία της κουζίνας είναι η σωστή λειτουργία του «τριγώνου», οι ορθές αποστάσεις μεταξύ των τριών στοιχείων (που δεν θα πρέπει να είναι ούτε μεγάλες ούτε μικρές) και η προσπάθεια για την τοποθέτηση του νεροχύτη συνήθως στο κέντρο.

Για μια κουζίνα που έχει κύρια λειτουργία της την παρασκευή φαγητού, ο σωστός σχεδιασμός θα βοηθήσει τη νοικοκυρά για την ευκολία κινήσεων, αποφυγή περιττών διαδρομών, θα της εξασφαλίσει επαρκή χώρο για την εργασία και θα συμβάλλει στην εξοικονόμηση χρόνου και ενέργειας.

3. Χώρος γευμάτων: τραπέζι ή πάσο

 

Μία ακόμη σημαντική παράμετρος στο σχεδιασμό της κουζίνας είναι η εξασφάλιση επαρκούς χώρου για το οικογενειακό γεύμα. Συχνά προτείνεται ο σχεδιασμός πάσου, με τη λογική του γρήγορου γεύματος, αλλά αυτό εξαρτάται από τον καθημερινό προγραμματισμό της οικογένειας ή του χρήστη. Tο πάσο θα ήταν η πρότασή μας περισσότερο για ένα ζευγάρι χωρίς παιδιά, για κάποια κατοικία που απευθύνεται σε εργένη, ή για μία εξοχική κατοικία, περισσότερο δηλ. για περιπτώσεις όπου ο γευματισμός δεν πραγματοποιείται συχνά στο χώρο του σπιτιού, αλλά περιστασιακά, και πιθανότερο με καλεσμένους, οπότε το γεύμα θα σερβιριστεί στην τραπεζαρία.

Για μια οικογένεια με παιδιά ή πιθανώς άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, το πάσο δεν είναι ενδεδειγμένη λύση και προτιμότερες είναι οι λύσεις με τραπέζι φαγητού. Παρόλο που συχνά ο χώρος δεν επαρκεί για την εξασφάλιση του χώρου φαγητού και πάλι ο σωστός σχεδιασμός μπορεί να βρει λύσεις ακόμη και σε «δύσκολες» περιπτώσεις.

3. Φωτισμός

 

Τόσο ο φυσικός όσο και ο τεχνητός φωτισμός είναι πολύ μεγάλης σημασίας για το χώρο της κουζίνας. Καθώς πρόκειται για το χώρο όπου η νοικοκυρά (αλλά και η υπόλοιπη οικογένεια) θα περάσει αρκετές ώρες της ημέρας, θα πρέπει να είναι ένας χώρος ευχάριστος και φωτεινός. Τα μικρά παραθυράκια με τις υψηλές ποδιές, που αποτελούσαν πρακτική του παρελθόντος, έχουν πλέον αντικατασταθεί με μεγάλα ανοίγματα με ποδιά χαμηλή ακόμα και στο ύψος του πάγκου εργασίας, ή ολόσωμα ανοίγματα, που δίνουν μεγαλύτερη ευελιξία στο σχεδιασμό του χώρου, με αποτέλεσμα ο νεροχύτης να έχει τη δυνατότητα να απομακρυνθεί από τη συγκεκριμένη θέση (κάτω από το άνοιγμα) και να βρεθεί με πιο ελεύθερο τρόπο στο χώρο, π.χ. ακόμα και στη θέση της νησίδας.

Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα χώρου, όπως π.χ. ένα παράθυρο, το οποίο δύσκολα μπορεί να τροποποιηθεί, τότε η πρώτη επιλογή είναι ο νεροχύτης να τοποθετείται κάτω από αυτό, σταθμίζοντας βεβαίως και τις παραμέτρους της γενικής λειτουργίας του χώρου.

Ο τεχνητός φωτισμός είναι εξίσου σημαντικός με τον φυσικό, καθώς η κουζίνα χρειάζεται επαρκή φωτισμό και ακόμη καλύτερα ένας συνδυασμός με κρυφούς φωτισμούς μπορούν να αναδείξουν το σχεδιασμό και να εξυψώσουν την αισθητική του χώρου.

 

4. Απλοποίηση σχεδιασμού

 

Το επόμενο βήμα μετά την εξεύρεση της βέλτιστης εργονομικής λύσης που να καλύπτει τα θέμα τα λειτουργίας και φωτισμού, είναι ο καθεαυτού σχεδιασμός των ερμαρίων, δηλ. τι χώρο θα καταλαμβάνουν, σε τι ύψος θα τοποθετηθούν και τι μορφή θα αποκτήσουν. Σε αυτό το σημείο εισέρχεται αρκετά το προσωπικό γούστο του χρήστη, το οποίο σε συνδυασμό με τη σωστή συμβουλή του υπεύθυνου σχεδιασμού ολοκληρώνει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Γενικά θεωρούμε ότι οι απλούστερες φόρμες σχεδιασμού είναι η καλύτερη επιλογή, καθώς ελευθερώνουν τον χώρο και ειδικότερα σε ένα χώρο όπως αυτός της κουζίνας, που συνήθως εξοπλίζεται με αξεσουάρ. Επίσης συμβάλλουν στην καλύτερη εξοικονόμηση χώρου, καθώς τα κενά, τα ράφια κτλ είναι ουσιαστικά χώρος που «χάνεται» από κλειστά ερμάρια.

Βεβαίως, κατά περίπτωση, ο συνδυασμός κλειστών και ανοιχτών ερμαρίων μπορεί να γίνει πολύ ενδιαφέρων, αλλά και λειτουργικός. Σε μικρότερους χώρους οι απλές φόρμες σχεδιασμού θεωρούμε ότι είναι σχεδόν «επιβεβλημένες».

 

5. Χρώματα και υφές

 

Οι χρωματισμοί, οι ποιότητες των υλικών και οι υφές τους επηρεάζονται σαφώς από το προσωπικο γούστο του εκάστοτε χρήστη. Από την πλευρά μας, συμβουλεύουμε τα εξής:

• Σε ανοιχτές κουζίνες καλό είναι να υπάρχει μια αναφορά στα υλικά του υπόλοιπου χώρου (π.χ. καθιστικού ή τραπεζαρίας)
• Να επιλέγονται καλής ποιότητας υλικά με αντοχή στο χρόνο καθώς η χρήση της κουζίνας είναι αρκετά «βαριά» και πρόκειται για μια επένδυση που δεν θα αποφασίσουμε σύντομα να επαναλάβουμε
• Στα χαμηλά ερμάρια προτιμότερες είναι οι ανάγλυφες υφές, ειδικότερα εάν υπάρχουν παιδιά (στην ανάγλυφη υφή μια γρατζουνιά θα φαίνεται λιγότερο)
• Οι χρωματισμοί να είναι αρμονικοί με ιδιαίτερη προσοχή στο υλικό και χρώμα του πάγκου και του νεροχύτη, ώστε να «δένουν» με το σύνολο

 

Extra tip:

Δεν χρειάζεται απαραίτητα να ξοδέψουμε πολλά χρήματα για να έχουμε μια όμορφη κουζίνα. Ένας καλός ξυλουργός σε συνδυασμό με ένα σχέδιο από ειδικό, μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και την αισθητική μας χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψουμε μια περιουσία!

 

 

Το άρθρο έγραψε:

η Χριστίνα Σωτ. Ταβουλαρέα, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ

Αρχιτεκτονικό γραφείο: A.E.C.T. Architecture & Design Studio